Fatura Düzenlememe

Özel Usulsüzlük Cezası, E-Belge Yükümlülüğü ve 2025 Uygulaması

Türkiye’de vergi sisteminin en kritik ayaklarından biri belge düzeni. Mal veya hizmet tesliminde fatura ve benzeri belgelerin zamanında ve doğru şekilde düzenlenmemesi, artık çok daha ağır özel usulsüzlük cezaları ile karşılık buluyor.

Özellikle 2024’te 7524 sayılı Kanun ile yapılan değişiklikler ve 577 Sıra No.lu VUK Genel Tebliği sonrasında, 2025 yılı itibarıyla fatura düzenlememe cezası birçok mükellef açısından ciddi bir mali risk haline geldi. PwC+1

Bu yazıda;

• Hangi durumda “fatura düzenlenmemiş” sayıldığını,

• 2025 için güncel özel usulsüzlük ceza tutarlarını,

• Danıştay ve VDDK kararlarıyla şekillenen uygulama sınırlarını,

• E-fatura / e-arşiv fatura gibi elektronik belge yükümlülüklerini

• Ve Frekans Denetim olarak bu süreçte nasıl destek olduğumuzu

özetlemeye çalışıyoruz.

---

1. Fatura ve Benzeri Belgelerde Düzenleme Zorunluluğu

1.1. Hangi belgeler?

Vergi Usul Kanunu’na göre, ticari ve mesleki faaliyetlerde temel belge türleri özetle şunlardır:

• Fatura

• Gider pusulası

• Müstahsil makbuzu

• Serbest meslek makbuzu

• Bunların elektronik karşılıkları: e-Fatura, e-Arşiv Fatura, e-Serbest Meslek Makbuzu vb.

Bu belgeler, mal teslimi veya hizmet ifası sonrasında işlemin karşı tarafına verilmek ve kanunda öngörülen süre içinde düzenlenmek zorundadır.

1.2. Fatura düzenleme sınırı ve süre

• Fatura düzenleme sınırı (VUK md. 232) 2025 yılı için 9.900 TL’dir. Bu tutarın üzerindeki satışlarda fatura düzenlenmesi zorunludur. Rödl & Partner+1

• Fatura, kural olarak malın teslimi veya hizmetin tamamlanmasından itibaren en geç 7 gün içinde düzenlenmelidir. Bu süre geçtikten sonra düzenlenen faturalar, çoğu durumda vergi hukuku bakımından hiç düzenlenmemiş gibi değerlendirilebilmektedir (özellikle özel usulsüzlük cezası açısından).

1.3. “Hiç düzenlenmemiş sayılma” halleri

Aşağıdaki durumlarda belge fiilen var olsa bile, VUK bakımından “hiç düzenlenmemiş” gibi sonuçlar doğabilir:

• 7 günlük yasal sürenin açık şekilde aşılması,

• Belgede tarih, alıcı, bedel, mal/hizmet cinsi gibi zorunlu unsurların bulunmaması veya gerçeği yansıtmaması,

• Elektronik ortamda düzenlenmesi zorunlu bir belgenin hiç oluşturulmaması veya yalnızca kağıt olarak düzenlenmesi (özellikle 7524 sayılı Kanun sonrası). GİB+1

Bu tür ihlaller, VUK md. 353 uyarınca özel usulsüzlük cezasına konu olur.

---

2. Fatura Düzenlememe ve Özel Usulsüzlük Cezası (VUK 353/1)

2.1. Maddenin temel mantığı

VUK md. 353/1’in ilk bendi, özetle:

“Verilmesi ve alınması gereken fatura, gider pusulası, müstahsil makbuzu ve serbest meslek makbuzlarının verilmemesi, alınmaması veya bu belgelerde gerçek bedelden farklı tutara yer verilmesi”

hallerinde özel usulsüzlük cezası öngörür. danistay.gov.tr+1

Aynı maddenin ikinci bendi ise perakende satış fişi, ödeme kaydedici cihaz fişi, sevk irsaliyesi, yolcu bileti vb. belgelerin hiç düzenlenmemesi veya kullanılmaması gibi halleri kapsar.

2.2. 7524 sayılı Kanun ile gelen önemli değişiklikler

02.08.2024 tarihinden itibaren, 7524 sayılı Kanun ve bunu açıklayan 571 Sıra No.lu VUK Genel Tebliği ile: PwC+1

• Özel usulsüzlük cezaları ciddi şekilde artırılmış,

• Fatura ve benzeri belgelerin elektronik olarak düzenlenmesi gereken haller açıkça madde kapsamına alınmış,

• 353/1’in (1) ve (2) bentleri için “tespit sayısına göre artan ceza sistemi” getirilmiştir (2 sayılı cetvel),

• Belgeyi almayanlar için, eğer durumu idarenin tespitinden önce ve 5 iş günü içinde vergi idaresine bildirirlerse, alıcıya ceza kesilmeyeceği; buna karşılık belgeyi düzenlemeyen satıcıya cezaların artırımlı uygulanacağı düzenlenmiştir.

Böylece fatura düzenlememe fiili hem miktar hem de tekrar sayısı bakımından çok daha ağır yaptırıma bağlanmıştır.

2.3. 2025 yılı için güncel ceza tutarları (özet)

577 Sıra No.lu VUK Genel Tebliği ve bunu özetleyen 2025 sirkülerlerine göre; Rödl & Partner+1

a) Fatura, gider pusulası, müstahsil makbuzu, SMMM makbuzu (ve e-belgeleri)

• Belgenin hiç düzenlenmemesi, alınmaması veya elektronik belge yerine kağıt belge düzenlenmesi halinde,

  • Her bir belge için uygulanacak özel usulsüzlük cezası, belgede yer alması gereken tutarın %10’undan az olmamak üzere en az 14.000 TL’dir.

  • Aynı tür belgelere ilişkin bir takvim yılı içinde kesilebilecek toplam ceza üst sınırı 14.000.000 TL’dir.

b) Perakende satış fişi, ÖKC fişi, sevk irsaliyesi, yolcu bileti vb.

• Bu belgelerin düzenlenmemesi, kullanılmaması veya elektronik olması gerekirken kağıt olarak düzenlenmesi halinde;

  • Her bir tespitte en az 14.000 TL özel usulsüzlük cezası uygulanır.

  • Her bir belge türü için her bir tespit bazında ceza üst sınırı 1.400.000 TL,

  • Aynı belge türünde yıllık toplam ceza üst sınırı yine 14.000.000 TL’dir. Rödl & Partner

⚠️ Önemli not:
Buradaki tutarlar 2025 yılı için geçerlidir. Özel usulsüzlük cezaları, her yıl yeniden değerleme oranına göre güncellenmekte; ayrıca 7524 sayılı Kanun’la getirilen “tespit sayısına göre artan ceza sistemi” uygulanmaktadır. Bu nedenle somut olayınızda ilgili yılın VUK had ve miktarlar tebliği mutlaka dikkate alınmalıdır. VergiNet+1

---

3. Yargı Kararları Işığında Ceza Kesilmesinin Şartları

Özel usulsüzlük cezaları, miktar olarak ağır olduğu kadar, şekil ve ispat şartları bakımından da sıkı denetime tabi. Danıştay ve Vergi Dava Daireleri Kurulu kararlarında öne çıkan bazı ilkeler şunlar:

3.1. Hem alıcı hem satıcının somut tespiti

Danıştay içtihatlarına göre, VUK 353/1 kapsamında ceza kesilebilmesi için: Alomaliye

• Söz konusu mal veya hizmeti satan mükellefin,

• Bu mal veya hizmeti alan karşı tarafın,

• İşlemin gerçekleştiği dönemin ve bedelin

hukuken geçerli bir şekilde ve somut delillerle tespit edilmesi gerekir. Yalnızca “kayıt dışı hasılat olduğu kanaati” veya “stok/randıman farkı” gibi dolaylı göstergeler, tek başına özel usulsüzlük cezası için yeterli görülmemektedir. DergiPark+1

3.2. Hesap dönemi kapandıktan sonra yapılan incelemeler

VDDK’nın 07.05.2010 tarihli kararında da vurgulandığı üzere, VUK 353. madde; hesap dönemi kapandıktan sonra yapılan incelemelerde tespit edilen vergi kaybı üzerinden geriye dönük varsayımlarla ceza kesilmesine imkân tanıyan bir düzenleme olarak yorumlanmamalıdır. DergiPark+1

Başka bir ifadeyle;

• Yıl kapandıktan sonra yapılan vergi incelemesinde “hasılatın bir kısmı için fatura düzenlenmediği sonucuna varıldı” diye,

• O dönemde somut fatura düzenleme yükümlülüğü ve karşı taraf tespiti ortaya konmadan,

doğrudan özel usulsüzlük cezası kesilmesi, Danıştay kararlarında sıkça hukuka aykırı bulunmuştur.

3.3. Yalnızca randıman / kayıt analiziyle ceza kesilememesi

Doktrinde ve yargı kararlarında; yalnızca:

• Randıman analizi,

• Kayıt dışı stok farkları,

• Oran bazlı “kaydi envanter” tespitleri

gibi dolaylı bulgulara dayanarak “şu kadar faturanın düzenlenmediği varsayılmıştır” şeklinde ceza kesilmesi, kanunun amacına aykırı kabul edilmektedir. DergiPark+1

3.4. Geç düzenlenen fatura ve ceza

Bazı Danıştay kararlarında; faturanın yasal süresi geçtikten sonra da olsa düzenlenmiş olması halinde, her somut olayın koşullarına göre özel usulsüzlük cezası kesilemeyeceği sonucuna varıldığı görülmektedir. Özellikle idarenin tespitinden önce ve kısa süre içinde kendiliğinden düzenlenen belgelerde, hukuka uygunluk veya en azından cezada indirim yönünde kararlar mevcuttur. danistay.gov.tr+1

Bu nedenle, bir hata fark edildiğinde “nasıl olsa ceza gelecek” diye beklemek yerine, gecikmeli de olsa derhal belge düzenlemek çoğu zaman mükellefin lehine olmaktadır.

---

4. E-Belge Yerine Kâğıt Belge Düzenlenmesi

Elektronik belgeler (e-fatura, e-arşiv fatura, e-SMMM vb.) artık VUK 353’ün doğrudan konusu hâline geldi.

4.1. E-belge yükümlülüğüne uymamanın sonucu

• E-fatura kullanma zorunluluğu olan bir mükellefin, bu kapsamdaki işlemlerinde sadece kağıt fatura düzenlemesi,

• E-arşiv zorunluluğu olan işlemlerde e-arşiv yerine klasik kağıt fatura veya fiş düzenlemesi,

• Hiç e-belge düzenlenmemesi,

VUK 353/1 anlamında özel usulsüzlük cezasına konu olur. GİB+1

Yargı, özellikle geçmiş dönemlerde, yalnızca “e-fatura yerine e-arşiv” gibi teknik ayrımlarda ceza kesilmesine zaman zaman sınırlayıcı yaklaşmış, ancak 7338 ve 7524 sayılı Kanunlarla birlikte e-belge düzeninin kanuni zemini güçlendirilmiştir. gaziantepymmo.org.tr+1

---

5. Özel Usulsüzlük Cezası ile Sahte Belge Cezaları Arasındaki Fark

Fatura düzenlememe, belge düzenlenmemesi veya eksik/yanlış düzenlenmesi anlamına gelir ve VUK 353 kapsamında idari nitelikte bir kabahat olarak cezalandırılır.

Buna karşılık:

• Sahte belge (hiç gerçekleşmeyen bir işlem için düzenlenen fatura vb.),

• Muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge (işlem gerçek ama tutar veya taraflar gerçeği yansıtmıyor),

VUK 359 kapsamında vergi suçu sayılır; hapis cezası ve üç kat vergi ziyaı cezası gündeme gelir. GİB+1

Dolayısıyla:

• Fatura düzenlememe = belge düzenine aykırılık,

• Sahte / yanıltıcı belge = hem belge düzenine aykırılık hem de kasten vergi kaçırma şüphesi.

Bu iki alanın birbirine karıştırılmaması ve inceleme raporlarında hangi fiil nedeniyle hangi maddeye göre ceza istendiğinin dikkatle analiz edilmesi gerekir.

---

6. Uygulamada Sık Görülen Hatalar ve Öneriler

Frekans Denetim olarak sahada en sık karşılaştığımız sorunları ve önerilerimizi şöyle özetleyebiliriz:

1. Yedi günlük sürenin ciddiye alınmaması

   • “Ay sonu toplu fatura keseriz” yaklaşımı, özellikle e-belgeye geçmiş mükelleflerde ciddi ceza riskine yol açıyor.

   • Çözüm: ERP veya muhasebe programında otomatik uyarı ve raporlama mekanizmaları kurmak.

2. E-belge zorunluluğu geldiği hâlde kağıt faturaya devam edilmesi

   • E-fatura/e-arşiv mükellefi olup hâlâ kağıt fatura kullanan işletmeler, 353/1 kapsamında hem belge başına hem tespit sayısına göre ağır cezalara maruz kalabiliyor. GİB+1

3. Alıcıların belge talep etmemesi

   • Belge almayan alıcılar da 353/1 kapsamında cezaya muhatap olabiliyor.

   • Ancak 7524 sonrası getirilen düzenleme sayesinde, idarenin tespitinden önce ve 5 iş günü içinde durumu bildiren alıcılara ceza kesilmeyebiliyor. PwC+1

4. Randıman ve stok analizlerine sessiz kalınması

   • İnceleme sırasında randıman/stok farkı üzerinden “şu kadar fatura kesmemişsiniz” denildiğinde, bu tespitin 353/1 yönünden hukuki sınırlarının tartışılmaması mükellefi gereksiz cezalara açık bırakıyor. DergiPark+1

5. Geç düzenlenen faturanın bildirilmemesi

   • Hata fark edildiğinde susmak yerine, kısa sürede düzeltici işlem + gerekçeli izahat yapılması, hem vergi ziyaı cezası hem de özel usulsüzlük yönünden elinizi güçlendirebilir. danistay.gov.tr

---

7. Sonuç ve Frekans Denetim’in Yaklaşımı

Özetle:

• Fatura düzenlememe fiili, 2025 yılı itibarıyla her bir belge için en az 14.000 TL, yıllık bazda ise milyonlarca lirayı bulan özel usulsüzlük cezalarına yol açabilen yüksek riskli bir alandır. Rödl & Partner+1

• 7524 sayılı Kanun’la gelen tespit sayısına göre artan ceza sistemi ve e-belge yükümlülükleri, yanlış kurgulanmış süreçleri daha da görünür hâle getirmiştir. PwC+1

• Danıştay ve VDDK kararları, idarenin her tespitte otomatik ceza kesemeyeceğini; somut tespit, alıcı-satıcı belirlenmesi ve kanunun amacına uygun yorum gerekliliğini açıkça vurgulamaktadır. DergiPark+1

Frekans Denetim Yeminli Mali Müşavirlik A.Ş. olarak:

• Belge düzeni ve e-belge süreçlerinizin mevzuata uygunluğunu analiz ediyor,

• Fatura düzenlememe ve özel usulsüzlük cezalarına ilişkin inceleme ve yoklama tutanaklarını hukuki-teknik açıdan değerlendiriyor,

• Uzlaşma ve dava süreçlerinde, Danıştay içtihatları ve güncel VUK düzenlemeleri ışığında strateji oluşturuyor,

• İç kontrol ve ERP süreçlerinizde “fatura/doküman risk haritası” çıkarmanıza yardımcı oluyoruz.

Fatura düzenlememe veya özel usulsüzlük cezası riskiyle karşı karşıyaysanız,
somut dosyanız özelinde detaylı inceleme ve görüş almak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.